Stad zonder graaiers
In de afgelopen jaren is er een groeiend bewustzijn ontstaan over de problemen van graaicultuur, denk maar aan de graaipensioenen of graaiflatie. Er wordt misbruik gemaakt van publieke middelen door sommige politieke figuren en functionarissen in het land. De stad is ook een publiek gegeven, ook gefinancierd met publieke middelen. Die middelen zijn kostbaar, er moet goed mee omgesprongen worden. Zelfbedieners, zakkenvullers en speculanten horen niet thuis in stedelijke besturen. We maken het stadsbestuur weer transparant en helder. We communiceren alle beslissingen volgens het offentlighetsprincipen of openbaarheidsprincipe uit Zweden en maken het inkomen van alle stedelijke bestuurders bekend. Daar is niets geheims aan. We zetten grendels op de verloning van politici. Burgemeester en schepenen die omwille van hun ambt zetelen in intercommunales of andere publieke instellingen doen dat voortaan onbezoldigd. Wie verkozen wordt als gemeenteraadslid of schepen hoort er bovendien geen betaalde mandaten in private of beursgenoteerde bedrijven op na te houden. We vervangen intercommunale structuren door stedelijke nutsbedrijven onder democratische controle, met burgers aan het roer. We maken een einde aan belangenvermenging en vriendjespolitiek, en geven de stad terug aan de burgers.
Wat wij willen
Eén. Geen betaalde mandaten voor politici
- Schepenen die omwille van hun ambt zetelen in intercommunales of andere publieke instellingen doen dat voortaan onbezoldigd.
- Verkozen politici mogen er geen betaald mandaat op na houden in bestuursraden van private of beursgenoteerde bedrijven.
- We voeren een afkoelingsperiode van vijf jaar in voor politici die overstappen naar de privé, zo wordt belangenvermenging voorkomen en wordt informatievoordeel vermeden.
Visie
Burgemeester en schepenen kunnen omwille van hun ambt zetelen in intercommunales. Op zich is daar niets mis mee. Maar waarom moeten ze hier nog eens extra voor vergoed worden? De burgemeester van Halle heeft een maandloon van 8.841 euro bruto en de Halse schepenen krijgen maandelijks 5.305 euro bruto op hun rekening gestort. Dat zijn mooie lonen. Als leerkracht krijg je toch ook geen extra vergoeding voor het bijwonen van oudercontacten? Dat hoort gewoon bij de job. Burgemeester en schepenen die omwille van hun ambt zetelen in intercommunales of andere publieke instellingen doen dat daarom voortaan onbezoldigd.
Verkozen politici zijn verantwoording verschuldigd aan de bevolking en horen niet thuis in raden van bestuur van multinationals, beursgenoteerde bedrijven of banken. Wat is er mis met kiezen voor het algemeen belang van de inwoners, in plaats van kiezen voor lucratieve zaakjes in de private sector? Wat is er mis met een consequent engagement voor de samenleving? We verbieden verkozen politici om voortaan nog van twee walletjes te eten. Het moet voor gemeenteraadsleden en schepenen verboden zijn om er betaalde mandaten in private of beursgenoteerde bedrijven op na te houden.
We lassen een ontluizingsperiode in van vijf jaar, vooraleer ex-politici na hun afscheid uit de politiek een mandaat kunnen opnemen bij banken of bedrijven. Niemand gelooft dat multinationals ex-politici aan boord halen voor hun expertise en know-how. Wel voor hun uitgebreide adresboekje en wijdvertakte politieke netwerk. Een afkoelingsperiode van vijf jaar is geen overdreven luxe. Dat het Halse stadsbestuur daarin het voortouw neemt: zou dat geen mooi signaal zijn?
Twee. Transparantie via het "offentlighetsprincipen"
- We voeren het offentlighetsprincipen of openbaarheidsprincipe in zoals dat in Zweden bestaat. Daar is het wettelijk verplicht alle beslissingen, wetgevingsprocessen en officiële communicatie openbaar te maken.
- We maken het vermogen en de verloning van politici openbaar, net zoals in Zweden.De innige verstrengeling tussen bijvoorbeeld projectontwikkelaars en het stadsbestuur zijn niet steeds in voordeel van de gemeenschap en leiden tot belangenvermenging. Daarom houden we een verplicht, publiek register bij van alle contacten tussen het stadsbestuur en het bedrijfsleven.
- We maken de vergoedingen van de directiecomités van gemeentelijke bedrijven en bestuursstructuren publiek. Die vergoeding wordt ook gemotiveerd.
Visie
Verplichte bekendmaking, dat is zoals het in Zweden gebeurt. Daar verplicht de wet alle beslissingen, officiële communicatie en wetgevingsprocessen openbaar te maken. Het vermogen en de verloning van politici zijn er openbaar. De Zweden zijn trots op hun offentlighetsprincipen, hun openbaarheidsprincipe. Ze hebben er terecht aan vastgehouden, ook bij hun toetreding tot de Europese Unie. Dat willen we ook zo in Halle. Hetzelfde openbaarheidsprincipe voeren we in voor gemeentelijke bedrijven en bestuursstructuren.
Op welke basis wordt er beslist om met welke privémaatschappij, met welke bouwpromotor en aan welke voorwaarden in zee te gaan? Niemand weet waarover al die gesprekken tussen politici en bedrijfsleiders gaan. Nochtans is dat simpel op te lossen. Hou een verplicht, publiek register bij van alle contacten tussen het stadsbestuur en het bedrijfsleven. Neem een expert van de bevoegde administratie mee, en zorg voor een transparant verslag. Niemand zegt dat het stadsbestuur niet met bedrijfsleiders mag spreken. Maar doe dat transparant, en zorg voor democratische controle.
Drie. Nieuwe stadsregionale bedrijven, of burgerbedrijven 3.0
- We roepen de carrousel van politieke benoemingen een halt toe.
- We vormen intercommunales en stedelijke nv’s om tot publieke burgerbedrijven, onder democratische controle.
- We stellen de bestuursraden van stadsbedrijven open voor vertegenwoordigers van gebruikersorganisaties, sociale organisaties en verkozen burgers.
Visie
De intercommunales van weleer – maatschappijen van openbaar nut, nutsvoorzieningen die zorgden voor water, stroom, verwarming en afvalophaling – zijn verworden tot bureaucratische holdings die steeds meer vervreemden van de bevolking. De raden van bestuur worden bevolkt met politici die soms verbijsterend weinig expertise hebben.
We willen breken met de benoemingscarrousel in de intercommunales. We vormen intercommunales en verzelfstandigde structuren om tot publieke burgerbedrijven, klaar voor de 21e eeuw. Stadsbedrijven en intergemeentelijke samenwerkingen die 100% publiek zijn, transparant, democratisch en streng gecontroleerd en die investeren in sociale, duurzame en nuttige dienstverlening.
In plaats van te privatiseren stellen we voor om de ingewikkelde intercommunale structuren te vervangen door publieke nutsbedrijven op maat van de stad en de mensen. Wij willen méér volwaardige publieke dienstverlening: voor betaalbare huisvesting, afvalophaling, kinderopvang, onderwijs, watervoorziening en de productie en levering van 100 procent groene, betaalbare stroom.
Wat voor de hele samenleving van cruciaal belang is, moet je niet verpatsen aan de vrije markt. In onze visie moeten publieke stadsbedrijven transparant en democratisch werken, als burgerbedrijven van en voor de bevolking, onder rechtstreekse democratische controle. Met een raad van bestuur die niet alleen is samengesteld uit beroepspolitici, gepensioneerde kabinetschefs en geroutineerde dealmakers van de machtspartijen. We pleiten voor verkozen raden van bestuur, met gemeenteraadsleden, met vertegenwoordigers van gebruikersorganisaties en van het middenveld en met rechtstreeks verkozen burgers. Zodat alle engagement in de samenleving kan renderen: betrokken burgers, specialisten in ethisch beleggen, dossiervreters uit het middenveld, activisten uit klimaatorganisaties en armoedeverenigingen, mensen met een passie voor de stad en voor de publieke dienstverlening.